خاصیت پای مرغ برای دیسک کمر؛ بررسی علمی، طرز تهیه و بهترین روش‌های جایگزین

این تصور عمومی وجود دارد که پای مرغ برای دیسک کمر خاصیت دارد و باعث کاهش درد یا بهبود عملکرد حرکتی آن می‌شود؛ اما این تصور چقدر درست است؟ مطالعات علمی نشان داده‌اند که کلاژن موجود در پای مرغ، نه در قالب سوپ پای مرغ و غذاهایی مانند آن بلکه اگر به صورت قرص و مکمل کلاژن مصرف شود، می‌تواند به‌شکل بسیار محدودی برای بهبود دیسک کمر مفید باشد.

در ادامه خاصیت پای مرغ برای دیسک کمر را از نظر علمی بررسی می‌کنیم و جایگزین‌های موثرتری را برای این خوراکی به شما پیشنهاد می‌دهیم.

بررسی علمی خواص پای مرغ برای دیسک کمر

پای مرغ به‌خاطر داشتن کلاژن و ژلاتین معمولاً در طب سنتی و فرهنگ غذایی ایرانی به‌عنوان یک غذای «مقوی برای مفاصل» معرفی می‌شود، اما هیچ منبع و مطالعات علمی فایده مصرف خوراکی پای مرغ برای بهبود دیسک کمر را تائید نکرده‌اند.

پای مرغ حاوی کلاژن بالایی است، به همین دلیل این تصور عمومی ایجاد شده است که مصرف آن باعث تقویت مفاصل می‌شود. اما نکته مهم این است که اولا هیچ پژوهشی، تاثیر پای مرغ بر فتق دیسک کمر را تائید نکرده است. ثانیا کلاژن پای مرغ در صورت مصرف خوراکی آن، برای مفاصل تاثیر کمی دارد چون بعد از هضم تجزیه می‌شود و به بخش‌های مختلف بدن می‌رسد.

مطالعه بیشتر: ۸ معجون برای درمان کمردرد

بهبود خفیف سلامت پوست

ژلاتین موجود در پای مرغ پس از هضم، آمینواسیدهایی مثل گلیسین و پرولین آزاد می‌کند که بدن از آن‌ها برای ساخت کلاژن پوست استفاده می‌کند. این فرآیند می‌تواند به‌طور خفیف و در بلندمدت، رطوبت و کشسانی پوست را بهتر کند و خشکی سطحی پوست را کاهش دهد، اما اثر آن محدود و تدریجی است.

قدرت شواهد علمی: متوسط

کاهش جزئی خشکی مفاصل

مصرف خوراکی ژلاتین می‌تواند به میزان بسیار خفیفی (کمتر از ۱۰ درصد) حرکت مفصل را روان‌تر کند؛ چون بخشی از مواد اولیهٔ ساخت بافت غضروفی را به بدن می‌رساند. این اثر بیشتر در افرادی دیده می‌شود که دچار خشکی مفاصل هستند. مصرف پای مرغ بر کاهش درد زانو تقریبا هیچ تاثیری ندارد.

قدرت شواهد علمی: متوسط

تقویت نسبی سلامت روده و هضم

ژلاتین خاصیت ژله‌ای و محافظتی دارد و می‌تواند به میزان محدودی به لایه مخاطی روده کمک کند تا پایدارتر بماند. این موضوع ممکن است هضم را روان‌تر کند و احساس سنگینی یا التهاب خفیف روده‌ای را کمتر کند. اثر آن حمایتی است، نه دارویی.

قدرت شواهد علمی: متوسط

کمک به ترمیم عمومی بافت‌ها

آمینواسیدهای موجود در پای مرغ به ساخت بافت‌های پیوندی و ترمیم زخم‌ها کمک می‌کنند. این تأثیر بیشتر جنبهٔ تغذیه‌ای دارد و در روند ترمیم طبیعی بدن نقش کمکی ایفا می‌کند، نه اینکه سرعت ترمیم را به‌طور چشمگیری بالا ببرد.

قدرت شواهد علمی: متوسط تا ضعیف

تأمین ریزمغذی‌های سبک برای استخوان و بدن

آبِ پخته‌شدهٔ پای مرغ حاوی مقدار کمی کلسیم، فسفر و مواد معدنی است. این مقادیر کم نمی‌توانند استخوان را “تقویت” کنند، اما به‌عنوان یک منبع کوچک و مکمل غذایی ارزش دارند.

قدرت شواهد علمی: ضعیف

طرز تهیه سوپ پای مرغ مفید برای بدن

سوپ پای مرغ زمانی برای بدن مفید است که آهسته پخته شود، کاملاً ژلاتینی شود، چربی‌های اضافی آن جدا شود و از مواد سالم و کم‌نمک در آن استفاده شود.

پخت طولانی باعث آزاد شدن ژلاتین و مواد مغذی می‌شود و جدا کردن چربی، باعث می‌شود سوپ سنگین و مضر نباشد. همچنین باید از ادویه‌ها و سبزیجاتی استفاده شود که هم طعم را بهتر می‌کنند و هم به هضم کمک می‌کنند.

۱. آماده‌سازی پای مرغ

• پای مرغ‌ها را کاملاً تمیز کنید.

• اگر پوست نازک روی آن‌ها باقی مانده، جدا کنید.

• ۳ تا ۵ دقیقه در آب در حال جوش بیندازید تا کف و آلودگی‌ها خارج شود.

• آب را دور بریزید و دوباره بشویید.

۲. شروع پخت با حرارت کم

• پای مرغ‌ها را در یک قابلمه بریزید.

• ۱ عدد پیاز، ۲ حبه سیر، کمی زردچوبه و چند تکه هویج اضافه کنید.

• حدود ۸–۶ لیوان آب اضافه کنید.

• شعله را کم کنید تا به‌صورت آرام‌آرام بجوشد.

۳. پخت طولانی برای آزاد شدن ژلاتین

• اجازه دهید ۴ تا ۶ ساعت روی شعله کم بپزد.

• هرچه زمان پخت بیشتر باشد، ژلاتین بیشتری آزاد می‌شود و سوپ مقوی‌تر می‌شود.

۴. جدا کردن چربی‌های اضافی

• بعد از پخت، یک‌بار سوپ را صاف کنید.

• بگذارید کمی سرد شود تا چربی‌های روی سطح خودش را نشان بدهد.

• با یک قاشق چربی روی سطح را بردارید تا سوپ سبک‌تر و سالم‌تر باشد.

۵. اضافه کردن سبزیجات و مواد اصلی سوپ

برای طعم بهتری سوپ پای مرغ می‌توانید از مواد زیر استفاده کنید.

• هویج خردشده

• سیب‌زمینی یا برنج کم

• جعفری یا گشنیز

• کمی فلفل سیاه و زنجبیل (برای هضم بهتر)

۶. ترکیب نهایی و جا افتادن سوپ

• پای مرغ‌های پخته را دوباره داخل قابلمه بریزید (بعضی‌ها ترجیح می‌دهند استخوان‌ها را جدا کنند).

• مواد را ۳۰ تا ۴۵ دقیقه دیگر بپزید تا کامل جا بیفتد.

جایگزین‌های موثرتر از پای مرغ برای دیسک کمر

برای بسیاری از افراد که به‌دنبال راهی ساده و خوراکی برای کاهش درد دیسک کمر هستند، پای مرغ به‌عنوان یک گزینه سنتی مطرح می‌شود؛ اما از نظر علمی اثر آن بسیار خفیف است و نمی‌تواند فشار روی دیسک یا التهاب ریشه عصب را کاهش دهد.

در ادامه با ۳ روش ساده اما به مراتب موثرتر برای بهبود علائم دیسک کمر آشنا می‌شوید.

۱. استفاده روزانه از کمربند پلاتینر

۲. مکمل‌ها و ویتامین‌های مؤثر برای دیسک کمر

مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها نمی‌توانند آسیب یا بیرون‌زدگی خود دیسک کمر را بهبود ببخشند، اما می‌توانند التهاب اطراف ریشه عصب، اسپاسم عضلات و کمبودهای تغذیه‌ای را کاهش دهند؛ و به‌صورت غیرمستقیم به بهبود سلامت دیسک کمر کمک کنند.

مطالعه بیشتر: فواید قرص استئو برای دیسک کمر

مصرف این مکمل‌ها بین ۲۰ تا ۳۰ درصد می‌توانند علائم را کاهش دهند:

• کلاژن هیدرولیزه: تقویت بافت‌های پیوندی، کاهش خفیف التهاب و حمایت از رباط‌ها و عضلات اطراف مهره‌ها

• امگا-۳: یکی از قوی‌ترین ضدالتهاب‌های خوراکی؛ کاهش التهاب ریشه عصب و دردهای تیرکشنده

• منیزیم: کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلات اطراف مهره‌ها و سیاتیک؛ شُل‌کننده طبیعی عضلات

• ویتامین D: کاهش دردهای عضلانی-اسکلتی و بهبود قدرت عضلات نگه‌دارنده ستون فقرات

• قرص کورکومین (زردچوبه): ضدالتهاب واقعی و مؤثر برای دردهای مزمن کمر و ناشی از فتق دیسک

۳. برنامه غذایی مناسب برای کاهش درد دیسک کمر

برنامه غذایی مناسب برای دیسک کمر باید طوری باشد که التهاب ریشه عصب را کم کند، اسپاسم عضلات را سبک‌تر کند و از کمبودهای تغذیه‌ای که باعث تشدید درد می‌شوند جلوگیری کند.

این نوع تغذیه درمان مستقیم دیسک نیست، اما می‌تواند ۲۰ تا ۳۰ درصد درد را کاهش دهد و التهاب را قابل‌کنترل‌تر کند.

مطالعه بیشتر: معجزه قلم گاو برای سلامتی

• ماهی‌های چرب (سالمون، ساردین، تُن): سرشار از امگا-۳؛ کاهش التهاب ریشه عصب و کمک به دردهای تیرکشنده دیسکی

• زردچوبه + فلفل سیاه: ترکیب کورکومین و پیپرین جذب را بالا می‌برد و یک ضدالتهاب قوی طبیعی ایجاد می‌کند

• زنجبیل تازه یا دم‌نوش زنجبیل: کاهش التهاب عصبی و بهبود هضم، مخصوصاً در کسانی که دردهای التهابی دارند

• لبنیات تخمیرشده کم‌چرب (ماست پروبیوتیک): کاهش التهاب گوارشی که در بسیاری افراد با درد کمر و سیاتیک ارتباط دارد

• سبزیجات برگ سبز (کلم، اسفناج، بروکلی): آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب قوی؛ کمک به کاهش التهاب ستون فقرات

• آجیل‌ها به‌خصوص گردو و بادام: چربی‌های سالم که التهاب عصبی را کاهش می‌دهند

• چای سبز: کاهش التهاب سیستمیک و کمک به دردهای مزمن

سوالات متداول

آیا پای مرغ برای شکستگی مهره کمر مؤثر است؟

خیر. پای مرغ به‌دلیل داشتن ژلاتین و پروتئین فقط می‌تواند کمی به ترمیم عمومی بافت‌ها کمک کند، اما نقشی در جوش‌خوردن مهره‌های شکسته ندارد و جایگزین بریس، استراحت یا درمان تخصصی نیست.

آیا پای مرغ برای پارگی دیسک کمر مفید است؟

خیر. پای مرغ نمی‌تواند پارگی حلقه دیسک را ترمیم یا فتق را جمع کند. اثر آن فقط تغذیه‌ای و خفیف است و هیچ تأثیر مستقیمی بر کاهش فشار روی عصب یا درمان دیسک ندارد.

پای مرغ التهاب عصب سیاتیک را کم می‌کند؟

خیر. التهاب سیاتیک «عصبی و مکانیکی» است و با غذایی مثل پای مرغ کم نمی‌شود. تنها ممکن است کمی سفتی عضلات کاهش یابد، اما روی التهاب عصب اثری ندارد.

خوردن پای مرغ می‌تواند درد کمری را بهتر کند؟

به‌طور غیرمستقیم و خفیف ممکن است کمی سفتی عضلات یا خشکی مفصل را کاهش دهد، اما دردی که منشأ آن دیسک، سیاتیک یا تنگی کانال باشد با پای مرغ بهتر نمی‌شود.

پای مرغ می‌تواند غضروف یا دیسک را “بازسازی” کند؟

خیر. کلاژن پای مرغ در دستگاه گوارش تجزیه می‌شود و به‌صورت مستقیم وارد مفصل یا دیسک نمی‌رسد. بنابراین نه غضروف‌ساز است و نه دیسک‌ساز.

مصرف پای مرغ بعد از جراحی دیسک کمر مفید است؟

فقط به‌عنوان یک غذای مقویِ سبک می‌تواند به ترمیم عمومی بدن کمک کند؛ ولی هیچ تأثیری در کاهش درد، جلوگیری از عود یا بهبود دیسک ندارد.

آیا مصرف زیاد پای مرغ ضرر دارد؟

بله. چربی و کلسترول بالای آن می‌تواند برای افرادی که چربی خون بالا، دیابت یا بیماری قلبی دارند مشکل‌ساز شود؛ بنابراین باید با چربی‌گیری کامل و در حد تعادل مصرف شود.