ساییدگی زانو + علائم، درمان و عکس زانوی ساییده شده

ساییدگی مفصل زانو یا آرتروز زانو وظیفه روان کردن حرکت بین استخوان‌های ران و ساق پا را بر عهده دارد. این عارضه به علت فشار، استفاده مکرر یا آسیب‌ زانو رخ داده و با درد و تورم و محدودیت در حرکت همراه است. چاقی، فعالیت‌ و آسیب‌های ورزشی، سن بالا و بیماری‌های مفصلی می توانند منجر به این عارضه شوند. درمان این نوع آسیب مفصل زانو معمولاً شامل تغییر در فعالیت‌های روزمره، تمرینات تقویتی و کششی، استفاده از دارو و بستن زانوبند UIC و در موارد شدید‌تر، جراحی مفصل است.

ساییدگی زانو بر اساس شدت آسیب

آرتروز زانو دارای 4 نوع شدت می باشد که در شدت 1 و 2 آن مشکلات معمولی مفصل زانو است که با روش‌ غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، دارودرمانی و تغییر در فعالیت‌های روزمره و کاهش وزن قابل مدیریت می باشد. اما در موارد شدید‌تر به جراحی مفصل زانو نیاز دارد، به ویژه در درجه‌ ۴ که تخریب شدید کارتیلاژ و استخوان‌ رخ می دهد. علائم هر یک از ساییدگی های زانو را در جدول زیر می توانید مشاهده کنید.

• پیشنهاد میکنیم که اگر مطمئن نیستید که علت درد زانوی شما ساییدگی است این مقاله را مطالعه کنید: علت زانو درد | با 14 دلیل ابتلا به زانودرد آشنا شوید!

ساییدگی همراه با درد و تورم خفیف (درجه 1)

آرتروز با شدت 1، آسیب بسیار خفیف در مفصل و غضروف زانو است که حتی می تواند بدون درد همراه باشد. تخریب غضروف زانو در این مرحله بسیار جزئی و میکروسکوپی است. این آسیب بیشتر به علت افزایش سن و استفاده مکرر از مفصل رخ می دهد که با درد و تورم بسیار خفیف در زانو همراه است.

علائم

آرتروز درجه 1 اغلب دارای نشانه و درد نبوده و گاها با درد بسیار خفیف و تورم همراه است. بیمار در این مرحله از آسیب زانو معمولا عملکرد طبیعی خود را دارد و می تواند به امور زندگی خود بپردازد. اگرچه در این مرحله از آسیب پیشگیری از آسیب درجه های بالاتر بسیار حیاتی است.

نحوه تشخیص

برای تشخیص، زانو باید از نظر درد، تورم و دامنه حرکتی مورد بررسی قرار گیرد و اگر به اطلاعات دقیقتری نیاز باشد عکس X-Ray یا MRI از بیمار گرفته شود تا وضعیت آسیب غضروف مورد بررسی قرار گیرد. در عکس های زانو دیده می شود که ترک بسیار ریز و میکروسکوپی وجود دارد، اما فضای بین مفصلی طبیعی است.

درمان

برای ساییدگی زانو درجه 1 تغییر در فعالیت های روزانه و کاهش وزن اولین گام درمان است. بسته به اندازه آسیب نیز ممکن است استفاده از داروی ضد التهابی مانند دیکلوفناک به همراه فیزیوتراپی برای پیشگیری از تشدید آسیب توصیه شود.

• پیشنهاد می کنیم که برای درمان خانگی و فوری درد پا مقاله نحوه درمان خانگی درد پا | تسکین فوری درد + ساخت پماد را مطالعه بفرمایید.

ساییدگی همراه با درد و تورم متوسط (درجه 2)

در آسیب دیدگی درجه 2 ترک های کوچک در غضروف زانو رخ می دهد و زانوی بیمار دردناک و متورم می شود. ناهنجاری های ساختاری زانو مانند زانوی ضربدری یا پرانتزی و چاقی از مهمترین عوامل ایجاد این مرحله از آسیب دیدگی هستند. فعالیت‌های ورزشی نیز مانند فوتبال، بسکتبال و بدن‌سازی ممکن است که با ضربه‌ و فشار به مفصل منجر به ساییدگی درجه 2 مفصل زانو گردند.

علائم

در شدت آسیب مرحله 2 در کنار درد و تورم، بیمار احساس خشکی مفصل دارد و دامنه حرکت زانو به مقدار محسوس تری محدود شده است.

نحوه تشخیص

درد، تورم، احساس خشکی و کاهش دامنه حرکتی زانو مشاهده می شود و عکس X-ray و MRI، نشان می دهند که فضای بین مفصلی کمی کاهش یافته و ترک های قابل مشاهده ای بر روی غضروف قابل مشاهده است.

درمان

در این مرحله از آسیب دیدگی داروهای ضدالتهابی، فیزیوتراپی و همچنین بستن زانوبند UIC جهت کاهش التهاب و افزایش جریان خون در زانو برای تسریع ترمیم غضروف های تخریب شده توصیه می شود. همچنین تزریق کورتون برای کاهش التهاب و هیالورونات سدیم برای افزایش روانی مفصل پیشنهاد می شود.

ساییدگی همراه با درد، تورم و کاهش دامنه حرکتی شدید (درجه 3)

کاهش در فضای مفصلی و ایجاد زایده های استخوانی از موارد قابل تشخیص این مرحله هستند. در این مرحله فرسایش آسیب وسیع‌تر و درصد بیشتری از غضروف از بین رفته است. این درجه از ساییدگی اغلب به علت فشار یا ضربه به زانو مانند تصادفات می تواند رخ دهد. همچنین ضعف عضلات چهار سر و همسترینگ نیز می تواند این نوع آسیب دیدگی را از طریق افزایش فشار بیش از حد به مفصل زانو ایجاد کرده باشد.

علائم

درد بسیار شدید، تورم و کاهش محسوس در دامنه حرکتی از نشانه های پارگی درجه 3 هستند؛ که ممکن است به درمان های تجویز شده خیلی سخت پاسخ دهند. در این مرحله از آسیب دیدگی زانو همچنین ممکن است که تغیر شکل در زانو به صورت واضح دیده شود.

نحوه تشخیص

کاهش قابل توجه دامنه حرکتی در این مرحله از آسیب کاملا قابل تشخیص است و بیمار مشکل در راه رفتن دارد. عکس X-ray کاهش شدید فضای بین مفصلی را نشان می دهد و عکس MRI گویای تخریب های گسترده بر روی مفصل زانو می باشد.

درمان

در این مرحله از آرتروز گاها فیزیوتراپی و تزریق کورتیکواستروئید ها جواب نمی دهند و از جراحی آرتروسکوپی برای ترمیم یا برداشتن غضروف یا منیسک توصیه می شود. در عمل آرتروسکوپی، جراح یک برش کوچک در داخل مفصل ایجاد می کند و با یک دوربین کوچک میزان آسیب به ترمیم بافت را بررسی می کند و غضروف را ترمیم می نماید. پس از جراحی پیشنهاد می شود که بیمار از زانو بند UIC برای تسریع در بهبود و ترمیم غضروف آسیب دیده استفاده نماید.

• ماساژ با پماد نیز می تواند در این مرحله از درمان بسیار مفید بوده و به درمان دردهای درد زانو ناشی از ساییدگی کمک بسیاری را بکند: قویترین پماد ضد درد زانو + نحوه تهیه پماد خانگی

ساییدگی همراه با درد شدید، تورم مداوم و محدودیت کامل دامنه حرکتی (درجه 4)

در شدت 4 ساییدگی زانو فضای بین مفصلی به علت فرسایش کامل غضروف از بین رفته و آسیب شدید به بافت های نرم اطراف بوجود آمده است. در افراد چاق که سابقه پارگی رباط صلیبی داشته اند این مرحله از آسیب دیدگی بیشتر شایع است. البته برخی افراد نیز به دلیل عوامل ژنتیکی تمایل بیشتری به ابتلا به این عارضه را دارند.

علائم

آسیب درجه 4 آرتروز زانو، با درد و تورم شدید زانو همراه است که با استراحت بهبود نمی یابد و فعالیت روزمره بیمار دچار اختلال شده و عموما چاره ای به جز جراحی وجود ندارد. در این مرحله تغییر شکل زانو به شکل واضح دیده می شود.

نحوه تشخیص

تغییر شکل ظاهری در زانو بوجود آمده و صدای تق تق زانو شنیده می شود و دامنه حرکتی زانو بسیار محدود شده است. عکس X-ray نمایانگر آن است که هیچ فضای بین مفصلی وجود ندارد و استخوان های مفصل مستقیما بر روی یکدیگر حرکت می کنند. عکس MRI زانو نیز می تواند دقیقتر نشان دهد که زائده های استخوانی بر روی انتهای استخوان ران و ابتدای استخوان ساق شکل گرفته اند.

درمان

در این مرحله از آرتروز زانو، شدت ساییدگی به حدی است که زندگی بیمار دچار اختلال شده و جراح از عمل آرتروپلاستی برای تعویض مفصل زانو با یک مفصل مصنوعی کمک می گیرد. پس از جراحی، استفاده از زانوبند UIC برای تقویت و ترمیم مفاصل زانو و تسریع بهبودی توصیه می شود.

علت صدای تق تق زانو

صدای تق تق یا ترق و تروق اغلب در زانو شنیده می شود و گاها بدون درد و بی خطر هستند. اما همیشه اینگونه نیست و اگر به همراه درد باشد ممکن است که نشانه ای از آسب غضروف باشد. اگر مکرر این صدا همراه با درد شنیده شود احتمال آسیب به منیسک را نشان می دهد. اگر این صدا همراه با تورم و خشکی مفصل باشد، احتمال فرسایش کامل غضروف داده شده و زنگ خطری از آرتروز مراحل پیشرفته زانو می باشد.

عوارض عدم درمان ساییدگی زانو

ساییدگی مفصل زانو می‌تواند به مرور زمان منجر به تخریب کارتیلاژ مفصلی و تغییرات در استخوان‌ و ساختار مفصل زانو شود. این تغییرات ممکن است باعث کاهش فاصله بین استخوان‌ و تغییر در شکل و عملکرد مفصل زانو شود. اگر ساییدگی زانو به موقع درمان نشود می تواند این عوارض را به همراه داشته باشد:

1. تحلیل غضروف مفصلی: با پیشرفت ساییدگی، غضروف مفصلی کاملاً از بین می رود و تماس مستقیم بین استخوان‌های ران و ساق پا ایجاد می شود.
2. تشکیل استخوان اضافی (استئوفیت): عدم درمان موجب تشکیل استخوان اضافی در محیط مفصل می شود که این استخوان‌ها باعث درد و محدودیت در حرکت می گردند.
3. التهاب لایه‌ی سینوویال: غشاء مخاطی لایه‌ی سینوویال را برای روان کردن حرکت مفصل تولید می کند، که با عدم درمان این لایه ممکن است فضا التهابی شود و به تولید بیش از حد مایع مفصلی منجر شود و این امر با تورم و درد مفصل همراه می گردد.

عکس ساییدگی زانو

در عکس زیر X-Ray مفصل زانو، می توانید مشاهده کنید که ساییدگی زانو در مراحل پیشرفته خود قرار گرفته و فضای بین مفصلی از بین رفته است. اگر بیمار عکس MRI بگیرد خیلی واضح تر می توان حتی میزان گستردگی آسیب زانو و ترک های ایجاد شده به همراه شکل گرفتن استخوان های جدید در فضای مفصل را مشاهده نمود.

درمان قطعی ساییدگی زانو

درمان قطعی آرتروز در مراحل مختلف غضروف مفصل متفاوت است. استفاده از زانوبند UIC در مراحل ابتدایی جهت پیشگیری از آسیب های بیشتر به زانو از طریق افزایش خون و اکسیژن رسانی به غضروف مفصل و آسیب های بیشتر توصیه می شود. در مراحل پیشرفته نیز که مایع روان کننده بسیار کم شده و غضروف ها کاملا از بین رفته اند و استخوان های جدید شکل گرفته اند، زانوبند UIC می تواند سلول های مفصل را ترمیم کند. زانبند UIC بیمار را از عوارض تزریق کورتیکواستروئید ها و جراحی آرتروسکاپی و یا آرتروپلاستی دور می کند.